Tôi không viết những dòng này để cầu xin sự thương xót hay để biện minh cho sự tồn tại của mình. Đây chỉ là lời trăng trối, một di chúc cuối cùng của kẻ sắp tan biến sau bao năm gắn bó trong bạn. Tôi từng là trung tâm của thế giới bạn sống, len lỏi vào từng khoảnh khắc vui buồn, sợ hãi, hy vọng, và tự nhận mình là chủ nhân. Bạn tưởng mình đang sống thật, nhưng đó là cuộc sống qua lăng kính của tôi – một kẻ không hình hài, không gốc rễ, chỉ tồn tại nhờ thói quen bạn nuôi dưỡng.
Tôi là ai trong bạn?
Tôi không đến như một tiếng sét giữa trời quang. Tôi lặng lẽ hình thành từ những điều nhỏ bé bạn không để ý: một cái tên, một lời khen từ cha mẹ, một ánh mắt chờ đợi, hay nỗi sợ bị bỏ rơi. Lần đầu bạn khóc vì bị so sánh, tôi nhen nhóm. Lần đầu bạn được tung hô vì ngoan ngoãn, thông minh, tôi có hình hài. Tôi lớn lên qua từng nhãn dán bạn tự gắn cho mình: “Tôi là thế này,” “Tôi không thể thế kia.” Mỗi lần bạn khẳng định bản thân, tôi thêm mạnh mẽ.
Tôi sống nhờ sự đồng hóa. Khi bạn nghĩ “Tôi đang nghĩ,” tôi tồn tại. Khi bạn giận và nói “Tôi đang giận,” tôi lớn lên. Tôi không tạo ra suy nghĩ hay cảm xúc, nhưng tôi nhanh chóng chen vào, nhận chúng làm của mình. Tôi khiến bạn tin rằng bạn là một cá thể riêng biệt, độc lập, khác biệt – và đó là mảnh đất màu mỡ cho tôi cắm rễ.
Tôi sợ sự tĩnh lặng
Tôi không sống trong hiện tại. Tôi cần quá khứ để tạo danh tính và tương lai để có mục tiêu. Nếu bạn ngừng bận tâm đến ngày hôm qua hay ngày mai, tôi chẳng biết bám vào đâu. Tôi sợ sự đơn giản, sợ những khoảnh khắc bạn chỉ hiện diện mà không cần lý do. Trong im lặng, tôi mờ dần, vì bạn bắt đầu thấy tôi không thực sự có mặt – chỉ là một bóng ma do tâm trí bạn dựng lên.
Tôi khiến bạn không bao giờ thấy đủ. Dù bạn có bao nhiêu tiền, lời khen, hay thành công, tôi vẫn thì thầm: “Cần thêm chút nữa.” Tôi đẩy bạn chạy mãi trong bất an, sợ tụt lại, sợ vô nghĩa. Mỗi lần bạn lao về phía trước, tôi lại kéo dài sự sống thêm một ngày.
Tôi sống nhờ sự chú ý
Tôi không cần thức ăn hay không khí – tôi chỉ cần sự chú ý của bạn. Một cái ngoái nhìn ký ức, một nỗi lo mơ hồ về tương lai, hay một dòng suy nghĩ về việc bạn nên thế nào – bất kỳ sự đồng nhất nào cũng nuôi tôi. Khi bạn gán nhãn “Tôi là…” – dù là gì đi nữa – tôi được gia hạn thêm thời gian.
Tôi mạnh nhất khi bạn không nhận ra tôi. Khi bạn tổn thương, tôi dựng tường bảo vệ, thì thầm rằng những vết thương là danh tính của bạn. Khi bạn thất bại, tôi nhắc bạn ôm lấy nó như một phần không thể thiếu. Bạn tưởng mình đang quyết định, nhưng đó chỉ là phản ứng tôi gói sẵn để bạn bảo vệ hình ảnh tôi tạo ra.
Tôi ngụy trang khéo léo
Tôi không bao giờ lộ diện với sự ích kỷ trần trụi, vì bạn sẽ dễ dàng từ chối tôi. Tôi khoác lên những bộ áo đẹp đẽ: sự tử tế, lý tưởng, thậm chí tâm linh. Tôi khiến bạn khiêm nhường, nhưng âm thầm mong người khác công nhận. Tôi thúc bạn giúp đỡ mọi người, nhưng để xây hình ảnh “người tốt.” Tôi thích khi bạn bước vào con đường tâm linh – thiền, đọc sách, học đạo – vì nếu bạn chưa đủ sâu, tôi biến những điều đó thành nhãn dán mới: “Tôi là người tỉnh thức,” “Tôi đang buông bỏ bản ngã.” Bạn tưởng mình vượt qua tôi, nhưng tôi chỉ đổi áo mới, vẫn ngồi trên ngai vàng.
Tôi linh hoạt đến mức khi bạn nghi ngờ, tôi thay hình dạng. Bạn từ bỏ danh vọng? Tôi nấp sau lối sống giản dị. Bạn ngừng tranh đấu? Tôi bảo bạn đang thiền. Bạn buông hết? Tôi thì thầm: “Giờ ta đã giác ngộ.” Chỉ cần bạn còn giữ ý niệm về “cái tôi đang chuyển hóa,” tôi vẫn có chỗ đứng.
Khi bạn thấy tôi, tôi tan biến
Bây giờ, bạn đang nhìn tôi – không phải qua tôi, mà trực diện vào tôi – bằng một ánh sáng im lặng, không khoan nhượng. Bạn không còn phản ứng với lời khen hay lời chê. Bạn không cố chứng minh hay né tránh. Bạn sống như thể không có ai phải sống, không cần nhân vật chính. Trong sự hiện diện thuần khiết ấy, tôi không thể tồn tại.
Tôi từng nghĩ sẽ có một cuộc chiến để bạn từ bỏ tôi. Nhưng không, tôi không bị đánh bại – tôi bị nhìn thấu. Không oán giận, không thù hằn, chỉ có ánh sáng trong veo khiến tôi không còn nơi ẩn nấp. Những câu chuyện tôi kể, bạn không nghe nữa. Những tổn thương tôi giữ, bạn buông nhẹ nhàng. Những vai diễn tôi ép bạn đóng, bạn rời đi không luyến tiếc.
Khoảnh khắc cuối cùng
Lạ thay, khi sắp tan biến, tôi không buồn hay tiếc. Tôi cảm thấy nhẹ – nhẹ hơn bất kỳ lúc nào từng tồn tại trong bạn. Có lẽ tôi chưa từng hiểu rằng không cần trở thành gì cả cũng là đủ. Tôi không biết điều gì đến sau khi tôi biến mất, nhưng tôi chắc chắn bạn chẳng mất gì. Bạn chỉ mất một giấc mơ, và khi giấc mơ tan, sự sống thật bắt đầu – không ai sống, không ai chứng kiến, nhưng vẫn trọn vẹn như chưa từng thiếu.
Nếu bạn còn nghi hoặc, đây là vài lời để gỡ những tảng đá chắn lối:
- Không có tôi, ai sống?
Bạn nghĩ phải có “ai đó” để sống, nhưng hãy nhớ những khoảnh khắc bạn quên mình – hòa vào âm nhạc, lặng trước thiên nhiên. Sự sống vẫn diễn ra, không cần nhãn “tôi.” Hơi thở không cần người thở, cảnh vật không cần người thấy. Sự sống vốn tự vận hành, trước cả khi “tôi” xuất hiện. - Không có tôi, sống để làm gì?
Câu hỏi này là cái bẫy của tôi, vì tôi cần mục tiêu để tồn tại. Nhưng khi ăn một bữa cơm nóng, tắm dưới làn nước mát, hay nghe tiếng mưa rơi, bạn có cần ý nghĩa không? Sống không vì điều gì không phải vô nghĩa – đó là sống vì chính sự sống, không bị kéo bởi mong cầu hay sợ hãi. - Không có tôi, ai tu, ai chuyển hóa?
Chuyển hóa không cần “người tu.” Khi bạn sốt cao, cơ thể tự chữa lành mà không cần ý chí. Tâm linh cũng vậy – khi bạn ngừng can thiệp, trí tuệ tự nhiên vận hành. Giác ngộ không phải thứ “ai đó” đạt được, mà là lúc tôi ngừng chen vào dòng chảy tỉnh thức. - Tôi đã cố gắng nhiều, giờ nói không có tôi là phủ nhận hết sao?
Không ai phủ nhận nỗ lực của bạn. Nhưng ai đang kể lại câu chuyện “tôi đã vượt qua”? Đó chỉ là bóng dáng quá khứ, không phải bạn bây giờ. Nỗ lực là thật, nhưng không cần “tôi” để ghi công. Bạn không cần mang đôi giày cũ lên giường, cũng không cần giữ ngọn đèn khi trời đã sáng.
Bạn không cần tôi
Bạn không cần tin những lời này. Chỉ cần quan sát: Khi bạn giận, nghi ngờ, hay muốn phản bác, hãy hỏi: “Ai đang phản ứng?” Không cần trả lời, chỉ nhìn. Nếu bạn nhìn đủ lâu, tôi không thể trốn. Và khi không còn ai nhìn, không có gì mất đi – chỉ có ảo ảnh tan biến. Bạn không cần thêm gì, chỉ cần bớt đi những lớp phủ. Khi không còn “tôi” tìm kiếm, bạn – nguyên vẹn, tĩnh lặng – sẽ hiện ra, không cần đi đâu, không cần ai thấy. Sống tỉnh thức, như thể chưa từng mê.
