Vấn đề người Israel và sự thù ghét mà họ phải đối mặt không thể chỉ đơn giản được giải thích bằng một lý do. Mối quan hệ phức tạp giữa người Israel, người Do Thái và các dân tộc khác, đặc biệt là các quốc gia Arab, đã hình thành qua hàng ngàn năm lịch sử. Những sự kiện lớn, những biến động chính trị và tôn giáo, cùng những yếu tố văn hóa đã tạo nên một bức tranh căng thẳng, nơi người Do Thái trở thành một đối tượng bị ghét bỏ và bị cô lập trong nhiều thế kỷ. Để hiểu được vì sao người Israel bị ghét, chúng ta cần nhìn sâu vào lịch sử của người Do Thái, từ thời kỳ cổ đại đến sự hình thành của nhà nước Israel.

Do Thái: Lịch sử dài đầy thù ghét

Sự ra đời của người Do Thái và sự phân biệt chủng tộc

Lịch sử của người Do Thái bắt đầu từ hàng nghìn năm trước, với tổ tiên của họ – những người Israel – sống trong vùng đất Canaan (ngày nay là Israel và Palestine). Mặc dù người Do Thái có một mối liên hệ sâu sắc với vùng đất này, nhưng suốt một thời gian dài, họ đã phải đối mặt với sự phân biệt chủng tộc và đàn áp từ các nền văn minh khác. Trải qua các giai đoạn của sự nô lệ, di cư và tản mát, người Do Thái đã phải chịu đựng sự kỳ thị và bị cô lập ở nhiều quốc gia.

Trong suốt thời kỳ Trung cổ, người Do Thái bị đẩy vào những khu vực biệt lập gọi là “ghettos”, bị hạn chế quyền tự do và bị đổ lỗi cho nhiều vấn đề xã hội, thậm chí là những thảm họa thiên nhiên như dịch bệnh. Một trong những sự kiện nổi bật là “Cuộc Thập Tự Chinh” vào thế kỷ 11, khi người Do Thái ở châu Âu bị xem như kẻ thù của Thiên Chúa và bị tẩy chay, giết hại hàng loạt.

Hình ảnh minh họa về lịch sử và di sản của người Do Thái qua các thời kỳ

Chế độ phân biệt chủng tộc và sự trỗi dậy của chủ nghĩa Zionism

Mặc dù trải qua nhiều thế kỷ bị áp bức, nhưng người Do Thái vẫn duy trì được bản sắc văn hóa và tôn giáo riêng biệt. Từ cuối thế kỷ 19, phong trào Zionism (chủ nghĩa phục quốc Do Thái) đã được thành lập với mục tiêu khôi phục lại một quốc gia cho người Do Thái trên vùng đất tổ tiên của họ, Palestine. Tuy nhiên, khi những người Do Thái di cư vào Palestine, vùng đất này đã có những cộng đồng Arab sinh sống từ lâu, dẫn đến xung đột ngay từ đầu.

Cộng đồng Arab ở Palestine không thể chấp nhận sự hiện diện ngày càng gia tăng của người Do Thái trên mảnh đất của họ, dẫn đến các cuộc nổi dậy và bạo lực. Sự gia tăng dân số của người Do Thái và việc đất đai ngày càng bị chia cắt để xây dựng các khu định cư đã tạo ra sự căng thẳng giữa hai dân tộc.

Cuộc chiến tranh năm 1948 và sự thành lập của nhà nước Israel

Điều này đi đến đỉnh điểm vào năm 1948, khi nhà nước Israel được tuyên bố thành lập. Ngay sau đó, các quốc gia Arab xung quanh đã tấn công Israel, tạo ra cuộc chiến tranh đầu tiên giữa Israel và các quốc gia này. Cuộc chiến này kết thúc bằng việc Israel giành chiến thắng, nhưng nó cũng tạo ra hàng triệu người Palestine phải di cư, sống trong các trại tị nạn và tạo nên một mâu thuẫn kéo dài cho đến ngày nay.

Sau khi Israel được thành lập, cuộc xung đột không chỉ là cuộc chiến giữa Israel và các quốc gia Arab mà còn là sự khởi đầu của một quá trình gắn liền với việc người Do Thái bị ghét bỏ. Họ bị coi là kẻ xâm lược, những kẻ chiếm đất của người Palestine và tiếp tục xây dựng các khu định cư trên đất tranh chấp, điều này càng khiến căng thẳng giữa Israel và các quốc gia Arab trở nên sâu sắc.

Các yếu tố thúc đẩy sự ghét bỏ người Do Thái

Các thuyết về sự ghét bỏ người Do Thái

Sự thù ghét đối với người Do Thái đã được lý giải qua một số thuyết mà các nhà sử học và các chuyên gia đã nghiên cứu suốt hàng trăm năm qua. Dưới đây là sáu lý thuyết phổ biến giải thích vì sao người Do Thái bị ghét:

• Thuyết Chủng tộc – Người Do Thái bị ghét vì họ là tộc người thấp kém: Theo thuyết này, người Do Thái bị ghét vì bị xem là tộc người “khác biệt”, “kém cỏi” và không được chấp nhận vào trong các xã hội đa dạng khác. Trong thời kỳ Trung cổ, người Do Thái thường bị phân biệt đối xử, và một số người cho rằng họ mang trong mình “bản chất xấu” khiến họ không thể hòa nhập vào các cộng đồng khác. Điều này càng dễ dàng bị lạm dụng trong các chiến dịch tuyên truyền, làm dấy lên sự thù ghét từ các nhóm dân tộc, tôn giáo khác.
• Thuyết Kinh tế – Người Do Thái bị ghét vì họ sở hữu quá nhiều của cải và quyền lực: Thuyết này cho rằng người Do Thái đã tích lũy quá nhiều của cải và quyền lực, khiến họ trở thành mục tiêu của sự ghen tị và căm ghét. Trong nhiều thế kỷ, người Do Thái thường bị đẩy vào các ngành nghề tài chính và ngân hàng, nơi họ có khả năng tạo dựng và quản lý của cải. Những thành công tài chính này khiến người Do Thái trở thành đối tượng bị cáo buộc là nguyên nhân của sự bất công và nghèo đói trong xã hội.
• Thuyết Người ngoại – Người Do Thái bị ghét vì họ khác biệt với những người khác: Người Do Thái luôn duy trì một bản sắc văn hóa, tôn giáo và phong tục riêng biệt, khiến họ trở thành “người ngoại” trong các cộng đồng nơi họ sinh sống. Sự khác biệt về tôn giáo và phong tục sống đã tạo nên một khoảng cách giữa họ và những dân tộc khác, dẫn đến sự kỳ thị và ghét bỏ. Điều này thể hiện rõ trong các xã hội châu Âu trong suốt nhiều thế kỷ.
• Thuyết “Con Dê Gánh Tội” – Người Do Thái bị ghét vì họ là nguyên nhân cho tất cả các vấn đề của thế giới: Theo thuyết này, người Do Thái bị ghét vì họ bị đổ lỗi cho mọi vấn đề xã hội, từ khủng hoảng kinh tế đến những thảm họa thiên nhiên. Các thế lực thù địch sử dụng người Do Thái như một “con dê gánh tội”, tìm cách đổ lỗi cho họ thay vì đối diện với nguyên nhân thực sự của các vấn đề trong xã hội.
• Thuyết Giết Chúa – Người Do Thái bị ghét vì họ bị cho là kẻ giết Chúa Giê-su Christ: Một trong những nguyên nhân sâu xa gây ra sự thù ghét đối với người Do Thái là niềm tin rằng họ là những người đã giết Chúa Giê-su Christ, theo truyền thống Kitô giáo. Mặc dù đây là một niềm tin đã được bác bỏ và chỉ trích rộng rãi trong thế kỷ 20, nhưng trong suốt nhiều thế kỷ, thuyết này đã được dùng làm lý do để biện minh cho sự kỳ thị và tẩy chay người Do Thái.
• Thuyết Dân được chọn – Người Do Thái bị ghét vì họ kiêu ngạo tuyên bố họ là “dân được chọn của Đức Chúa Trời”: Lý thuyết này cho rằng sự tự hào và niềm tin rằng người Do Thái là “dân được chọn” của Đức Chúa Trời đã khiến họ trở thành đối tượng bị ghét. Sự khác biệt về tín ngưỡng, cùng với niềm tin này, khiến người Do Thái bị coi là “kiêu ngạo” và không hòa nhập được với các cộng đồng khác, đặc biệt là khi họ tuyên bố một cách rõ ràng về vị trí đặc biệt của mình trong lịch sử và trong mắt của Thiên Chúa.

Các yếu tố lịch sử và xã hội đã góp phần vào việc hình thành và duy trì sự thù ghét đối với người Do Thái, từ các cuộc bức hại đến sự phân biệt trong xã hội

Tôn giáo và niềm tin vào Đất hứa

Một trong những lý do quan trọng làm gia tăng sự thù ghét đối với người Do Thái là niềm tin tôn giáo sâu sắc của họ về “Đất hứa”. Người Do Thái cho rằng Palestine là mảnh đất mà Thiên Chúa đã ban cho tổ tiên của họ, và họ có quyền quay lại chiếm giữ. Tuy nhiên, với người Arab, điều này giống như một sự xâm phạm vào quyền lợi và lãnh thổ của họ, tạo ra mâu thuẫn không thể hòa giải.

Sự tranh cãi về Jerusalem, nơi được coi là thành phố linh thiêng của cả ba tôn giáo lớn (Do Thái giáo, Kitô giáo và Hồi giáo), càng làm cho sự thù ghét này trở nên sâu sắc hơn.

Kết luận

Vì vậy, sự thù ghét đối với người Do Thái và người Israel có nguồn gốc từ một chuỗi dài các yếu tố lịch sử, tôn giáo, văn hóa và chính trị. Các yếu tố này đã góp phần tạo ra một môi trường đầy căng thẳng, nơi người Do Thái không chỉ bị ghét bỏ mà còn phải sống trong những điều kiện khó khăn và xung đột liên miên. Để có thể tìm ra giải pháp cho những xung đột này, sự thấu hiểu lịch sử và sự hòa giải giữa các dân tộc, tôn giáo và văn hóa là rất quan trọng.